Objective: This study aims to show the effect of myeloperoxidase (MPO), hsCRP, TNF-alpha values and leukocyte count on the development of coronary collateral arteries in patients with severely diseased coronary arteries. Methods: Current study is an observational cross-sectional study. In the study, 295 patients who had functional obstruction or total coronary occlusion at least 1 month on their angiograms were included. We divided the study population into two groups according to their collateral grade as good collateral (Group 1) (169 patients) and poor collateral (Group 2) (126 patients). Multiple logistic regression analysis was used for independent variables associated with the coronary collateral grade. Results: History of stable angina pectoris was statistically more prevalant in good collateral group (61.5% and 48.4%, p=0.025). Furthermore, MPO activation was higher in good collateral group and the difference was statistically significant (3.7 U/mL and 3.0 U/mL p=0.001). In multiple logistic regression analysis, stable angina pectoris [OR 1.7, 95% CI (1.05-2.8), p=0.03] and high MPO levels [OR 2.7, 95% CI (1.7-4.3), p<0.001] were found to be independent predictors of good collateral development. Conclusion: We think that proinflammatory enzymes and cytokines released from these cells rather than inflammatory cells themselves may play an important role on the collateral development.

Amaç: Çalışmamızda, ciddi koroner arter lezyonu olan bireylerde, enflamatuvar belirteçlerinden olan TNF-alfa, myeloperoxidaz (MPO), hs-CRP düzeyi ile beyaz küre sayısının koroner kollateral gelişimi üzerine etkisini belirlemeyi amaçladık. Yöntemler: Bu çalışma gözlemsel, kesitsel bir çalışmadır. Çalışmaya, koroner anjiyografide bir aydan uzun süreli olduğu düşünülen fonksiyonel ya da total koroner tıkanıklığı saptanan 295 koroner arter hastası alındı. Hastalar, tıkalı damara gelişen kollaterallerin anjiyografik derecesine göre iyi kollateral (Grup 1) (169 hasta) ve kötü kollateral (Grup 2) (126 hasta) olmak üzere ikiye ayrıldı. İyi koroner kollateral gelişimi ile ilişkili bağımsız değişkenlerin belirlenmesinde çoklu lojistik regresyon analizi kullanılmıştır. Bulgular: Kararlı angina pektoris öyküsü, iyi kollateral grubunda anlamlı olarak daha fazla bulundu (%61,5 ile %48,4, p=0,025). Ayrıca MPO aktivitesi iyi kollaterali olan hastalarda yüksek saptandı ve bu fark istatistiksel olarak anlamlı bulundu (3,7 U/mL ile 3,0 U/mL, p=0,001). Çoklu lojistik regresyon analizi yapıldığında ise yüksek MPO seviyesinin ve kararlı angina pektoris öyküsünün iyi kollateral gelişiminde bağımsız öngördürücü olduğu sonucuna varılmıştır (OR 2,7; CI %95 1,7-4,3; p<0,0001), (OR 1,7; CI %95 1,05-2,8; p=0,03). Sonuç: Kollateral gelişiminde enflamatuvar hücrelerden çok bu hücrelerden salınan proinflamatuvar enzim ve sitokinlerin önemli rol oynayabileceği düşüncesindeyiz.