Objective: While the number of meta-analyses published has increased recently, most of them have problems in the design, analysis, and/or presentation. An example of meta-analyses with a study selection bias is a meta-analysis of over 160,000 patients in 20 clinical trials, published in Eur Heart J in 2012 by van Vark, which concluded that the significant effect of renin-angiotensin-aldosterone system (RAAS) inhibition on all-cause mortality was limited to the class of angiotensin-converting enzyme inhibitors (ACEIs), whereas no mortality reduction could be demonstrated with angiotensin receptor blockers (ARBs). Here, we aimed to discuss how to select studies for a meta-analysis and to present our results of a re-analysis of the van Vark data.
 
Methods: The data were re-analyzed in three steps: firstly, only ACEI/ARB-based studies (4 ACEI and 12 ARB studies) were included; secondly, placebo-controlled studies were excluded, and 10 studies left were analyzed; and thirdly, 2 studies that were retracted after the manuscript of van Vark had been published were excluded. The final analysis included 8 studies with ~65,000 patients (3 ACEI and 5 ARB studies).
 
Results: The hazard ratios for all-cause mortality and cardiovascular mortality were 0.992 (95% CI 0.899-1.095; p=0.875) and 1.017 (0.932-1.110; p=0.703) for the ACEI versus control group and 1.007 (0.958-1.059; p=0.778) and 0.967 (0.911-1.025; p=0.258) for the ARB versus control group in the first step. The results were similar in the second and third steps.
 
Conclusion: The studies to be included in meta-analyses, particularly comparing ACEIs and ARBs, should be chosen carefully.
 

 
Turkish
 
Başlık:  Bir meta-analizi okurken sorulması gereken en önemli soru: analizde elmalarla elmalar mı yoksa elmalarla armutlar mı karşılaştırılmış?
 
Anahtar kelimeler: meta-analiz, anjiyotensin-dönüştürücü enzim inhibitörleri, anjiyotensin reseptör blokörleri
 
Amaç: Son yıllarda kardiyoloji alanında yayınlanan meta-analiz sayısında önemli bir artış olmasına karşın, bu meta-analizlerin çoğunun tasarımı, analizi ve/veya sunumunda sorun vardır. Analize dahil olan çalışmaların seçiminde yanlılık olan meta-analizlere bir örnek, 20 klinik çalışmadan 160,000’in üzerinde dahil edildiği ve 2012’de Eur Heart J dergisinde yayınlanan bir meta-analizdir (van Vark LC et al. Eur Heart J 2012;33: 2088-97). Bu analiz sonucunda van Vark ve ark. (4), renin-anjiyotensin-aldosterone sistem (RAAS) inhibisyonunun tüm nedenlere bağlı mortalite üzerindeki anlamlı etkisinin anjiyotensin-dönüştürücü enzim inhibitörleri (ADEI) ile sınırlı olduğunu, anjiyotensin reseptör blokörleri (ARB) ile mortalitede düşüş olmadığını bulmuşlardır. Bu çalışmada, van Vark ve ark. (4),  çalışmasının verileri yeniden analiz edilerek, bu örnek üzerinden meta-analizlere dahil edilecek çalışmaların seçim ilkelerinin vurgulanması amaçlanmıştır.
 
Yöntemler: Örnek meta-analizin verisi üç aşamada yeniden analiz edilmiştir; öncelikle sadece ADEI/ARB-temelli çalışmalar (4 ADEI ve 12 ARB çalışması) analize alınmış, daha sonra plasebo-kontrollü çalışmalar çıkarılarak kalan 10 çalışma alınmış ve en son aşamada van Vark ve ark.’nın (4),  yayını sonrasında geri çekilen 2 çalışma analiz dışı bırakılarak analiz tekrarlanmıştır. Buna göre son analize yaklaşık 65,000 hasta içeren 8 çalışma (3 ADEI ve 5 ARB çalışması) dahil edilmiştir.
 
Bulgular: İlk aşama analizde ADEI vs. kontrol grubu için, tüm nedenlere bağlı mortalite ve kardiyovasküler mortalite için risk oranı sırasıyla 0,992 (%95GA 0,899-1,095; p=0,875) ve 1,017 (0,932-1,110; p=0,703) iken, ARB vs. kontrol grubu için 1,007 (0,958-1,059); p=0,778) ve 0,967 (0,911-1,025; p=0,258) bulunmuştur. İkinci ve üçüncü aşamada da benzer sonuçlar elde edilmiştir.
 
Sonuç: Meta-analize dahil edilecek çalışmalar, özellikle ADEI ve ARB’yi karşılaştıranlar, dikkatle seçilmelidir.