Objective: Coronary artery disease (CAD) is one of the most incapacitating causes at military or civilian aviation. Aircrew population is crowding in number in our country. We aimed to identify the clinical features that could predict CAD in aircrew. Methods: We retrospectively analyzed medical recordings of 26 aircrew (age 43.57±5.2) whose CAD was diagnosed via multislice computerized tomography angiography (MSCT). Clinical features, coronary risk factors and ST segment and T wave changes on resting ECG and treadmill test (TT), and laboratory findings of aircrew were recorded. Results: ST depression <0.05 mV and minimally inversion (<0.03 mV) of T wave were found on 53.8% and 23.1% of resting ECG, respectively. 53.8% of patients had the family history of CAD. 73.1% of subjects were overweight. Family history was correlated with CAD and its type (p=0.023). 76.9% and 23.1% of the subjects had equivocal and positive result on TT, respectively. Presence of hypertension, hyperlipidemia, and smoking were lower and diabetes was absent. Additionally, subjects with two or more vessel disease were observed slightly older compared to those with one vessel disease (45.5±3.8 vs. 42.2±5.5, p=0.101). Conclusion: Aircrew ≥40 years old, with family history, ST/T changes on resting ECG, and equivocal results on TT even in the absence of multiple coronary risk factors may need further cardiovascular tests. MSCT is an effective and noninvasive way of detection of CAD in aircrew when needed.

Amaç: Koroner arter hastalığı (KAH) askeri ve sivil havacılıkta en sık görülen ani yetersizlik gelişimi nedenlerinden birisidir. Uçucu personel sayısı ülkemizde gün geçtikçe artmaktadır. Bu çalışmada uçucu personelde KAH varlığını tahmin etmemize yardımcı olabilecek klinik özellikleri tanımlamayı amaçladık. Yöntemler: Çok kesitli bilgisayarlı tomografi (MSCT) koroner anjiyografi ile KAH tanısı konulmuş 26 uçucu personelin (yaş 43,57±5,2) tıbbi kayıtlarını retrospektif olarak inceledik. Uçucu personelin klinik demografik özellikleri, koroner risk faktörleri, istirahat EKG ve stres testi EKG’lerindeki ST ve T dalga değişiklikleri ile laboratuvar bulguları kaydedildi. Bulgular: ST depresyonu (<0,05 mV) ve minimal T dalga inversiyonu (<0,03 mV) istirahat EKG’lerinde %53,8 ve %23,1 oranında görüldü. Hastaların %53,8’inde KAH için aile öyküsü pozitifliği mevcuttu. %73,1’inde kilo fazlalığı gözlendi. Aile öyküsü KAH ve tipi ile istatistiksel olarak ilişkili bulundu (p=0,023). Şüpheli ve pozitif egzersiz test sonucu sırasıyla %76,9 ve %23,1 hastada izlendi. Hipertansiyon, hiperlipidemi ve sigara kullanımı düşük oranda izlendi. Diyabet ise mevcut değildi. Ayrıca, iki-üç damar hastalığı olanların yaş ortalaması tek damar hastalığı olanlara göre hafif yüksek izlendi (45,5±3,8’e karşın 42,2±5,5, p=0,101). Sonuç: Kırk yaş üstü uçucu personelde, çoklu koroner risk faktörleri olmasa bile aile öyküsü olanlar, istirahat EKG’sinde ST-T değişiklikleri izlenenler ve egzersiz testinde şüpheli değişiklikler izlenenlerde ileri kardiyovasküler testlere ihtiyaç olabilir. MSCT uçucularda KAH’ın tespitinde etkin ve girişimsel olmayan bir yöntem olarak kullanılabilir.