Objective: The aim of this study was to evaluate the effects of hemodialysis (HD) on right ventricular echocardiographic parameters in patients with end-stage renal failure (ESRF). Methods: Forty-three uremic patients who underwent echocardiography before and 30 minutes after dialysis included in this prospective obser- vational study. Right ventricular systolic function was evaluated using tricuspid annular plane systolic excursion (TAPSE) by M-mode echocar- diography and tricuspid lateral annular systolic velocity (Sa) by tissue Doppler echocardiography whereas diastolic function was evaluated using tricuspid early (E) and late (A) diastolic flow velocities by conventional and tricuspid lateral annular early (Ea) and late (Aa) diastolic velocities by tissue Doppler echocardiography. Myocardial performance index was taken as an indicator of global functions. Paired t test or Wilcoxon test were used for statistical analysis where appropriate. Results: E decreased significantly (68±13 cm/s and 56±12 cm/s before and after HD, respectively; p<0.0001) but A did not (p=0.797).TAPSE was 1.84±0.34 cm before HD and showed a significant increase to 2.03±0.20 cm after HD (p=0.006). Right ventricular MPI, Sa and Aa did not change significantly by dialysis (p=0.504; p=0.118 and p=0.150 respectively) whereas Ea decreased to 8.8±2.5 cm/s from 11.3±3.4 cm/s (p<0.001). Ea/Aa ratio also decreased significantly to 0.69±0.35 from 0.84±0.44 with HD (p=0.007). Conclusion: The results of this study indicates that parameters of right ventricular systolic function such as Sa and MPI are independent of preload whereas the conventional and tissue Doppler parameters of right ventricular diastolic function are preload dependent in patients with end-stage renal failure who undergo regular hemodialysis.

Amaç: Araştırmamızın amacı hemodiyaliz (HD) uygulanmakta olan son dönem böbrek yetmezliği (SDBY) hastalarında hemodiyalizin sağ ventri- kül parametrelerine etkisinin ekokardiyografik olarak değerlendirilmesidir. Yöntemler: Prospektif gözlemsel çalışmamıza kırk üç üremik hasta alındı ve hemodiyaliz başlamadan hemen önce ve hemodiyaliz sonrası 30 dakika içinde ekokardiyografi ile değerlendirildi. Sağ ventrikül sistolik fonksiyonu M-mod ölçümde triküspit anülüs düzey sapması (TAPSE) ve doku Doppler triküspit lateral anülüs sistolik hızı (Sa) ile diyastolik fonksiyonu ise konvansiyonel Doppler’de triküspit erken diyastolik akım hızı (E), geç diyastolik akım hızı (A), bunların oranı (E/A) ve doku Doppler triküspit lateral anülüs erken (Ea) ve geç (Aa) diyastolik dalga hızları ve bunların oranı (Ea/Aa) ile değerlendirildi. Miyokart performans indeksi (MPI) ise global fonksiyon göstergesi olarak alındı. İstatistiksel analiz için eşleştirilmiş t ve Wilcoxon testi kullanıldı. Bulgular: Hemodiyaliz ile E, 68±13 cm/sn’den 56±12 cm/sn’ye azalma gösterirken (p<0.0001), A’nın HD ile değişmediği (p=0.797) saptandı. Hemodiyaliz öncesi 1.84±0.34 cm olan TAPSE hemodiyaliz sonrası anlamlı düzeyde artış göstererek 2.03±0.20 cm bulundu (p=0.006). Sağ ventri- kül MPI değeri, Sa ve Aa hemodiyaliz sonrası anlamlı değişiklik göstermezken (p=0.504, p=0.118 ve p=0.150; sırasıyla), hemodiyaliz öncesi 11.3±3.4 cm/sn olan Ea, diyaliz sonrasında 8.8±2.5 cm/sn saptandı (p<0.001). Diyaliz öncesi 0.84±0.44 saptanan Ea/Aa, diyaliz sonrası 0.69±0.35 olarak ölçüldü (p=0.007). Sonuç: Sonuç olarak düzenli hemodiyaliz tedavisi görmekte olan SDBY hastalarında sağ ventrikül sistolik fonksiyonunun değerlendirilmesinde kullanılan doku Doppler Sa ve MPI değerleri önyükten bağımsızken diyastolik fonksiyon değerlendirilmesinde kullanılan konvansiyonel Doppler ve doku Doppler parametreleri önyüke bağımlıdırlar.